Veel zorgprofessionals en ook leidinggevenden en bestuurders hebben hier veel vragen over. Professionele zeggenschap is een containerbegrip! Wat is professionele zeggenschap eigenlijk? Professionele zeggenschap is echt meer dan een VAR oprichten en de Raad van Bestuur adviseren! Heb je ooit samen met je bestuurder het begrip zeggenschap uitgeplozen? Is het voor jou en de bestuurder duidelijk geworden wat er dan precies verwacht wordt en hoe dat er praktisch uitziet? Professionele zeggenschap gaat ook over het gesprek ‘de dialoog’ aangaan over de voorwaarden die nodig zijn om zeggenschap te borgen in de zorg. Wat wil je bereiken met het inzetten van zeggenschap? Je wilt als verzorgende of als verpleegkundige (VS) invloed hebben op het zorgbeleid toch? Wat moet die invloed opleveren? Wat ga je ermee doen? Hoe ga je de beroepsgroep positioneren, aan welke tafels wil je aansluiten en welke op agenda’s wil je zicht op hebben en aanvullen? Wil je invloed hebben op de professionalisering van je beroep binnen de organisatie? Hoe ga je dat doen? Maar nu even terug naar de vraag, wat is professionele zeggenschap nou eigenlijk?
Wat is zeggenschap?
Zeggenschap wordt verschillend gedefinieerd in de literatuur. Met zeggenschap bedoelen
we dat je als zorgprofessional zelf kunt beslissen als het over je professie gaat
(beroepsontwikkeling en beroepsinhoud) en de kans krijgt en neemt om inspraak
en invloed te hebben wanneer het je professie raakt (beleidsparticipatie en
beslissingsbevoegdheid). Met andere woorden: spreek je uit als het gaat om
jouw vak, op welk niveau dan ook, met als uitgangspunt het verhogen van de kwaliteit
van zorg én tevredenheid over het werk. Deze definitie sluit naadloos aan bij de definitie
zoals deze in de Governancecode Zorg 2022.
Belang van het versterken van zeggenschap Zeggenschap is geen doel op zich, maar een middel naar toekomstbestendige zorg, betere zorg, tevredenere zorgprofessionals en een betere zorgorganisatie. Onderzoek laat zien dat meer zeggenschap leidt tot meer autonomie en gelijkwaardige samenwerking, en dat daardoor zorgprofessionals meer sturing kunnen geven aan hun werkomgeving. Daarom is het belangrijk dat zorgprofessionals betrokken zijn bij plannen voor herstel, preventie, inhaalzorg en mogelijke opschaling van zorg. Bovendien biedt zeggenschap aan zorgprofessionals de mogelijkheid om verantwoordelijkheid te nemen voor (de verbetering van) hun eigen beroepsuitoefening met als gevolg dat hun cliënten en patiënten betere van
zorg krijgen. Onvoldoende betrokkenheid van zorgprofessionals, leidt tot een van
onderwaardering en verminderd gevoel van invloed op de eigen werkomstandigheden. Eerder onderzoek laat zien dat er een sterk verband is tussen een ervaren positieve werkomgeving en het behoud van zorgprofessionals. Een positieve draagt bij aan een hogere tevredenheid en motivatie bij zorgprofessionals, wat leidt tot een lager verloop en minder ziekteverzuim. (uit visie en roadmap actieplan zeggenschap)